چک صیادی چیست؟
در این مقاله قصد معرفی چک صیادی جدید را داریم. این نوع چک بر اساس قانون جدید و تحت نظارت بانک مرکزی از طریق سامانه صیادصادر می شود که یکی از مشخصه های اصلی آن رنگ بنفش این چک است.
چک صیادی ، در ابتدای سال 1400 مبنی بر اصلاح فرآیند های صدور و وصول چک که از آبان ماه سال 1397وضع شده بود از سوی بانک مرکزی ابلاغ گردید.این قانون در پی افزایش شکایات مربوط به چک، برای پیشگیری از کلاهبرداری در زمینه نوشتن یا نقد کردن چک،جلوگیری از ارائه چک بلا محل و همچنین ثبت نام تمام مراحل از زمان صدور تا وصول چک در سامانه اینترنتی و دسترسی سریع و آسان به وضعیت چک ها به اجرا درآمده است.
طبق قانون تمام چک ها باید در سامانه صیاد ثبت شوند و دیگر چک های قدیمی صادر نمی شوند.به سامانه صدور یکپارچه دسته چک سامانه صیاد گفته می شود.
چک صیادی چه ویژگی هایی دارد؟
رنگ بنقش و سامانه صیاد اولین ویژگی است که با شنیدن نام چک صیادی به ذهن هر مخاطب می رسد در ادامه ویژگی های مهم این چکها را بیان می کنیم
- در صورتی که شمابه عنوان دارنده چک صیادی با چک بلامحل روبرو شوید، تمام حسابهای صادر کننده چک در تمامی بانک ها تا یک سقف مشخص توقیف می شود. این در حالی است که اگر چک سنتی بلامحل داشتید و صادر کننده آن در سایر بانک ها پول داشت بانک اجازه برداشت پول شما را از آن حسابها نداشت.
- شعب بانک مسئول اعتبار سنجی و صدور چک صیادی برای مشتری نمی باشند. و همه این مراحل توسط سامانه بانک مرکزی انجام می شود
- چک های صیادی در تمامی بانک ها به یک شکل واحد و به رنگ بنفش صادر می گردند
- دریافت کننده چک می تواند وضعیت صادر کننده چک را استعلام نماید و این موضوع باعث کاهش چک های برگشتی می شود .برای استعلام چک های صیادی میتوانید از سامانه استعلام چک صیادی بانک مرکزی استفاده نمایید.
- تمامی فرآیندهای استعلام،صدور و ثبت چک های صیادی به صورت آنلاین انجام می پذیرد.
- چک صیادی را نمی توان در وجه حامل صادر کرد و حتما باید به نام دریافت کننده باشد.
- تمام چک های صیادی دارای ویژگی ظاهری یکسان هستندو تنها نام و نشانه بانک صادر کننده حساب چک ها با یکدیگر تفاوت دارد. همه چک ها به رنگ صورتی و بنفش چاپ شده و شماره سریال چک در مقابل نور ماورای بنفش تغییر رنگ می دهد
- عبارت( کارسازی این چک منوط به ثبت و صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است)در قسمت پایین و سمت چپ چک درج شده است. همچنین گیرنده علاوه بر کد 16 رقمی چک با اسکن بارکد درج شده در قسمت بالای چک سمت چپ امکان استعلام آن رادارد.
- نشانه سامانه صیاد به صورت مرئی در پایین چک سمت چپ درج شده همچنین این نشانه به صورت نامرئی و قابل رویت زیر نور در زمینه چک درج شده است
- اندازه این نوع از چکها 170*85 میلیمتر می باشد
مهمترین کاربردی که شناسه صیاد چک برای کاربران چک صیادی دارند این است که برای استعلام وثبت در سامانه صیاد از آن استفاده می شود
مزایای چک صیادی
- عدم امکان دریافت دسته چک توسط افراد فاقد صلاحیت و با سابقه چک برگشتی
- امکان ثبت فوری چک مفقودی یا سرقتی
- عدم امکان صدور چک بلامحل
- جلوگیری از کلاهبرداری و جعل چک
- حذف ظهر نویسی و پشت نویسی چک و عدم امکان صدور چک حامل
- عدم نیاز به مراجعه حضوری به بانک برای استعلام وضعیت و وصول چک
- امکان استعلام وضعیت چک قبل از دریافت، انتقال و یا عقد قرارداد وابسته به آن
- امکان پیگیری قانونی آسان در صورت بروز هر گونه مشکل یا بد حسابی چک
نحوه گرفتن چک صیادی
شرایط و مدارک مورد نیاز برای دریافت چک صیادی مانند دسته چک های قدیمی می باشد
در زیر شرایط صدور دسته چک برای افراد حقیقی و حقوقی را بیان می کنیم
شرایط صدور چک صیادی برای اشخاص حقیقی
- حداقل دوسال از افتتاح حساب جاری بگذرد
- محل کار متقاضی دائمی باشد
- در طی یک سال گذشته چک صادره مشتری را پرداخت کرده باشد
- متقاضی باید ملک داشته باشد
- سپرده بلند مدت دارای مبلغ 50 میلیون ریال داشته باشد و شش ماه از مدت زمان افتتاح آن گذشته باشد
شرایط صدور چک صیادی برای اشخاص حقوقی
- از ابتدای فعالیت آن باید ده سال گذشته باشد
- حساب جاری باید یک سال از افتتاح آن گذشته باشد
- تغییر ندادن بیش از دو بار محل زندگی در طی 10 سال گذشته
- داشتن ملک دائمی
- سپرده بلند مدت به مبلغ 500 میلیون ریال داشته باشد و حداقل 6 ماه از داشتن حساب جاری گذشته باشد و یک سالی به سررسید آن مانده باشد.
مراحل دریافت چک صیادی
- مراجعه به بانک
- استعلام سابقه شخص و حساب
- رفع سوئ اثر از چک های برگشتی قبلی
- افتتاح حساب سپرده با شرایط ذکر شده
- معرفی و ثبت اطلاعات معرف
- ثبت درخواست دسته چک
- دریافت دسته چک
نحوه نوشتن چک
در چک های صیادی مشکل خط خوردگی و جعل مبلغ ،امضا و هم چنین پشت نویسی و الحاق توضیحات حل شده است. از آنجایی که صاحب چک بعد از نوشتن آن باید تمام اطلاعات مربوط به برگه چک ،تاریخ سررسید و اطلاعات دریافت کننده چک را در سامانه صیاد ثبت کند لذا دست بردن در متن و جعل آن تقریبا غیر ممکن است.
در نظر داشته باشید که پشت نویسی و خط خوردگی در چک صیادی ممنوع است و در صورت وقوع از اعتبار ساقط است از این رو با دقت بالا چک را نگارش کنیدو در کنار امضای خود نام و نام خانوادگی را درج نمایید و اگر صاحب چک فرد حقوقی می باشد در محل امضای صاحب چک حک مهر واحد حقوقی نیز الزامی می باشد.
نحوه ثبت چک صیادی چگونه است؟
برای نقد کردن چک های صیادی قبل از هرچیز باید در سامانه صیاد ثبت شودچون که چک های صیادی بدون ثبت در سامانه صیادی دارای هیچ ارزشی نمی باشند و فرد قادر به نقد کردن آن نیست. صادر کننده چک باید هویت گیرنده و مبلغ و تاریخ چک را در سامانه ثبت کند تا فرد قادر به برداشت وجه از بانک باشد.
نحوه استعلام چک صیادی به همراه تایید و ثبت آن
استفاده از اینترنت بانک:
همه بانک های صادر کننده چک صیادی ثبت این چک ها را در خدمات اینترنتی خود قرار داده اند. برای ثبت چک صیادی با اینترنت بانک قبل از هر کاری باید خدمات اینترنت بانک خود را فعال نمایید و با ورود به سایت بانک مورد نظر به صفحه سامانه صیاد مراجعه کرده به ثبت چک صیادی بپردازید.
استفاده از اپلیکیشن اختصاصی سامانه صیاد(ساد24):
اپلیکیشن ساد 24 توسط سامانه صیاد طراحی شده و به این سامانه اخصاص یافته است.این اپلیکیشن را از وب سایت صیاد دانلود و روی گوشی همراه خود نصب کنید. در ضمن ثبت چک صیادی از طریق اپلیکیشن آپ هم امکان پذیر می باشد
استفاده از وب سایت سامانه صیاد بعضی بانکهای معتبر مانند بانک ملی:
با هر کدام از روش های ذکر شده شما می توانید به آسانی چک صیادی را ثبت کنید. برای این کار نیاز به احراز هویت با استفاده از شماره موبایل و شماره ملی دارید. در گام بعدی بایداطلاعات کارت بانکی که چک صیادی را روی آن دریافت کردید را وارد نمایید. ثبت شماره 16 رقمی یا شماره سریال چک،مبلغ و تاریخ سررسید را در مراحل بعدی انجام دهیدو در نهایت بعد از وارد کردن کد ملی و نام گیرنده چک اطلاعات ثبت شده و به شما نمایش داده می شودکه باید اطلاعات بررسی شده و صحت یا ویرایش در صورت نیاز انجام شود و در غیر اینصورت اطلاعات نمایش داده شده را تایید نمایید.
استعلام چک صیادی از بانک مرکزی
مطابق با قوانین چک، صادر کننده چک باید چک صیادی را در سامانه ثبت کرده و سپس آن را به دارنده تحویل دهد بعد از گرفتن چک از صادر کننده به روش های مختلفی می توانید از چک استعلام بگیرید. استعلام چک شبیه ثبت آن با استفاده از اینترنت بانک و اپلیکیشن های بانکی امکان پذیر می باشد. با این حال روش های دیگری هم برای استعلام چک وجود دارد که عبارتند از:
استعلام از سایت بانک مرکزی: با مراجعه به سایت بانک مرکزی می توانید بعد از وارد کردن شناسه 16 رقمی از چک استعلام بگیرید
استعلام چک با پیامک: برای استعلام چک از طریق پیامک فقط کافی است که شماره 16 رقمی روی چک را بدون هیچ کلمه اضافی به شماره 701701 ارسال کنید
استعلام چک از طریق اپلیکیشن های موبایل: در اپلیکیشن های موبایل مانند ساد 24 یا آپ می توانید با وارد کردن شناسه 16 رقمی یا اسکن بارکد چک از وضعیت برگه چک خود استعلام بگیرید.
در بعضی از استعلام های چک ،نتیجه نهایی با استفاده از رنگ به شما نمایش داده می شودوضعیت های مختلف به شرح زیر است:
سفید: صادر کننده چک سابقه چک برگشتی نداشته یا در صورت وجود سابقه همه آنها را رفع کرده
زرد: صادر کننده چک فقط یک چک برگشتی یا حداکثر 5 میلیون تومان تعهد برگشتی دارد
نارنجی: صادر کننده چک 2تا4 مورد چک برگشتی با حداکثر 20 میلیون تومان تعهدبرگشتی دارد
قهوه ای: صادر کننده چک 5 تا10 چک برگشتی با حداکثر 50 میلیون تومان تعهد برگشتی دارد
قرمز: صادر کننده چک بیش از 10 فقره چک برگشتی با حداکثر بیش از 50 میلیون تومان تعهد برگشتی دارد
شما به عنوان دارنده حق دارید بعد از استعلام چک آن را تایید یارد کنید.طبیعی است که قبول چک از افرادی با وضعیت های زرد،نارنجی ، قهوه ای ، قرمز ریسک های دارد که باید به آن توجه نمایید.
برای استعلام چک صیادی از تمام روشها ی ذکر شده می توانید استفاده نمایید اما آسانترین راه استفاده از USSD کد سامانه صیاد یا همان استعلام پیامکی است. برای این کار کافی است کد 16 رقمی روی برگ چک را بدون درج هر گونه کلمه یا حف اضافه به شماره701701 پیامک کنید
انتقال چک صیادی
سابقا اگر می خواستید چک های سنتی را انتقال دهید با پشت نویسی این کار را انجام می دادید . اما در قانون جدید برای این کار باید کد یکتای چک و شماره ملی کسی که می خواهید چک را به او انتقال دهید را در سامانه صیاد ثبت کنید سپس تحویل گیرنده چک باید بعد از دریافت برگه چک وارد سامانه صیاد شود و در یافت چک را تایید کند. بعد از طی این مراحل است که چک به فرد دیگری انتقال پیدا می کند.
برگشت چک صیادی
فرآیند برگشت زدن چک به دلیل عدم موجودی حساب صادر کننده چک یا ناکافی بودن آن با چک های سنتی تفاوت بسیاری دارد. اگر چک صیادی دریافت کردید و در حساب صادر کننده پول به اندازه کافی نبود می توانید از بانک درخواست کنید به هر میزان که در حسابهای صادر کننده پول هست به شما بابت بخشی از مبلغ چک پرداخت کند. پس از آن مبلغ باقی مانده از همه حسابهای انفرادی صادر کننده چک در آن بانک قابل برداشت است.
در صورتی که در سایر حسابهای صادر کننده چک در همان بانک به اندازه مبلغ چک پول وجود نداشت آنگاه دارنده چک می تواند از بانک درخواست گواهی عدم پرداخت کند و پس از مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضائی و ثبت شکایت ، درخواست صدور اجرائیه بدهد.
پس از ارجاع پرونده به دادگاه در صورتی که در متن چک وصول مبلغ چک به شروطی یا بابت ضمانت اشاره نشده باشد آنگاه قاضی برای صادر کننده چک اجرائیه صادر می کند.
طبق قانون 24 ساعت پس از دریافت اجرائیه تمام حسابهای صادر کننده چک در تمامی بانک ها و موسسات به اندازه مبلغی که کفاف پرداخت مبلغ چک را بدهد مسدود می شودو اگر تا 10روز مبلغ چک تسویه نشود، صادر کننده چک مشمول قانون محکومیت های مالی خواهد شد، این یعنی امکان توقیف اموال و دریافت حکم جلب به وجود می آید.قانون جدید برای کسانی که چک برگشتی دارند و آن را رفع سوئ اثر نکرده اند عواقب سنگینی در نظر گرفته است که در زیر این طلب به آنها اشاره می کنیم
- هیچ چکی در سامانه صیاد نمی تواند ثبت کند
- امکان افتتاح حساب بانکی و در یافت کارت بانکب( حتی کارت هدیه)را نخواهد داشت
- هیچ گونه تسهیلات بانکی نمی تواند دریافت کند
- از گشایش اعتبار اسنادی ارزی و ریالی برای این افراد ممانعت می شود.
پایان